عباس شاهنده

عباس شاهنده مدیر روزنامه فرمان

متن سند:

عباس شاهنده در سال 1292 شمسی در تهران متولد شده پدرش احمد است.
تحصیلات : تحصیلات مقدماتی او در دبستان اصلاح ـ دبیرستان دارالفنون دانشسرای مقدماتی و دانشسرای تربیت بدنی بوده و در سال 1335 کلاس روزنامه نگاری.
مشاغل ـ دبیر ورزش دبیرستانهای پایتخت ـ استوار نیروی هوائی ـ بازرس نخست وزیر در 1324 تا 1326 ـ مدیر کل خواربار 1329ـ مدیرکل بازرسی شهرداری تا 1330 و از 1332 تاکنون از مؤسسین حزب توده ـ حزب دمکرات (قوام السلطنه) عضو کمیته مرکزی و رئیس تشکیلات تهران حزب دمکرات ـ مؤسس اتحادیه کارگران ایران (ضد کمونیست ) کتاب : 5 کتاب درباره ترکیه ـ آلمان ـ پاکستان ـ اسرائیل و انگلیس نوشته و بیش از 15 نشریه ضد کمونیستی ترجمه شده و پاورقی روزنامه فرمان نشان : صلیب لیاقت آلمان غربی ـ 5 همایون ـ درجه اول رستاخیز ـ مدال درجه 2 علمی ـ نشان کماندر دولت لبنان مسافرت : کلیه کشورهای اروپایی ـ هند ـ پاکستان ـ عراق ـ لبنان ـ اسرائیل متأهل : است و 5 پسر بنام بهمن1 ـ بهروز ـ بهرام ـ بهزاد ـ و بهنام و یک دختر بنام بهناز دارد.
او در سال 1310 وارد نیروی هوائی شده در 1 /10 /1313 در حالی که به جرم سرقت در زندان شهربانی بود به خدمت نظام وارد شده از زندان تحویل نیروی هوائی شد و به موجب نامه هائی که شهربانی به نیروی هوائی نوشته ( نامه ـ 16692 (9927 /1 /10 /13) می بایستی پس از خاتمه خدمت سربازی مجددا تحویل زندان شود پس از خاتمه خدمت تقاضای شغل در نیروی هوائی کرد و با گواهینامه تربیت بدنی و دانشسرای مقدماتی تا مقام استوار 2 نیروی هوائی ارتقاء درجه پیدا کرد در 9 /9 /1316 به جرم سرقت 16 قلم اثاثیه نیروی هوائی به زندان افتاد و در 1320 از زندان خارج شد.
بلافاصله امتیاز روزنامه فرمان را گرفت و با کمک حزب توده روزنامه فرمان را منتشر کرد و ارگان کارگران شد برای تشکیلات حزب در سال 1323 به اصفهان رفت و در آنجا مضروب و مجروح شد در 1323 تا1324 جزو جبهه آزادی شد در 1324 از حزب توده اخراج و وارد حزب دمکرات شد در 1326 چون قوام السلطنه او را وکیل مجلس نکرده از حزب دمکرات خارج و بنای مخالفت با قوام السلطنه گذاشت در 1329 جزو دسته رزم آرا درآمد در بهمن 1320 از دسته رزم آرا خارج و یک ماه به جرم گرفتن رشوه از رمان...
به زندان افتاد از بدو حکومت مصدق مخالف او بوده در 1331 به جرم همکاری با کاپیتان ناورا انگلیسی به زندان افتاد در تیرماه 1332 کتاب تز دکتر مصدق را از روزنامه اش سرقت کرد و در مقابل پنج هزار تومان به سرهنگ نادری رئیس کارآگاهی شهربانی فروخت و برای او در دستگاه سپهبد زاهدی جاسوسی می کرد در 1332 مجددا مدیر کل شهرداری شد و این روزنامه فرمان را به نام همسرش گرفت و اکنون هم امتیاز او بنام همسرش می باشد.

منبع : مرکز بررسی اسناد تاریخی ، تاریخ سند: 1 دی 1338

****************

اخاذی عباس شاهنده مدیر روزنامه فرمان از رحیم علی خرم مقاطعه کار رژیم پهلوی

تاریخ انتشار: 18 دي 1397

سند زیر یکی از شیوه‌های غیر اخلاقی روزنامه نگاران دوره‌ی پهلوی را در سرکیسه کردن افراد پولدار نشان می‌دهد. لازم به توضیح است که این روش در غرب به شدت رواج داشته و از این طریق روزنامه‌نگاران اخاذی‌های زیادی می‌کنند. بر اساس این سند «عباس شاهنده» با کمک چند روزنامه‌ی دیگر، با درج مطالبی راجع به «رحیم علی خرم» و سپس تصحیح آن مطالب در روزهای دیگر،پول زیادی از وی می‌گرفته‌اند. در بخشی از این سند آمده است: «متوجه شدم اکثر روزنامه‌های تهران مرتباً به من [خرم] فحش می‌دهند و مطالبی علیه من در روزنامه‌ها چاپ می‌شود و بعد از مدتی تحقیق معلوم شد محرک تمام این افراد در نوشتن مقالات علیه من عباس شاهنده است. هم ماهیانه سه هزار تومان از من حقوق می‌گیرد هم با درج مقالاتی در روزنامه‌های مختلف کلاشی می‌کند»

از: 20 ه‍ 7 تاریخ: 27 / 8 / 47

به: 322 شماره: 30595 / 20 ه‍ 7

موضوع: اظهارات خرم درباره عباس شاهنده مدیر روزنامه فرمان

آقای خرم مقاطعه‌کار معروف می‌گفت: چند سال قبل آقای دکتر اقبال مدیرعامل شرکت نفت مرا احضار کرد عباس شاهنده مدیر روزنامه فرمان نیز در دفتر او بود به من گفت: در شرکت خود کاری به عباس شاهنده بده تا ماهی دو یا سه هزار تومان عاید او گردد. من عباس شاهنده را به نام مشاور مطبوعاتی شرکت مقاطعه‌کاری استخدام نموده و ماهیانه سه هزار تومان حقوق درباره او منظور نمودم. هنوز یک ماه از خدمت عباس شاهنده در شرکت ما نگذشته بود که دیدم تک تک روزنامه‌های تهران مقالات و مطالبی علیه من انتشار می‌دهند. بعد از نوشتن مقاله‌ای علیه من عباس شاهنده به ملاقات من می‌آمد و می‌گفت: هزار تومان به این مدیر روزنامه بده تا ساکت شود. من هم ناچار مبلغ مورد درخواست شاهنده را به مدیر روزنامه‌ای که به من فحش داده بود پرداخت می‌کردم. کم‌کم متوجه شدم اکثر روزنامه‌های تهران مرتباً به من فحش می‌دهند و مطالبی علیه من در روزنامه‌ها چاپ می‌شود و بعد از تحقیق معلوم شد محرک تمام این افراد در نوشتن مقالات علیه من عباس شاهنده است هم ماهیانه سه هزار تومان حقوق از من می‌گیرد هم با درج مقالاتی در روزنامه‌های مختلف کلاشی می‌کند! بعد از چند ماه روزنامه‌هائی را که به من فحش می‌دادند جمع‌آوری کرده نزد دکتر اقبال رفتم و گفتم این شخص را که به نام دوست و علاقمند خود به من معرفی کرده‌اید خیانتکاری بیش نیست برای اینکه از من ماهی سه هزار تومان می‌گیرد و مطالب شرکت مرا به صورت دیگری که جنبه فحاشی و توهین علیه من دارد در روزنامه‌های مختلف چاپ می‌کند و خودش واسطه می‌شود که برای ساکت شدن روزنامه‌ها مبلغی به مدیران آنها بپردازم. خرم می‌گفت: از دکتر اقبال درخواست کردم این قبیل افراد غیرقابل اعتماد را از اطراف خود دور کند برای اینکه وجود آنها از هر میکروبی برای از بین بردن شما خطرناک‌تر می‌باشد. ح- آموزگار

1-‍ تیمسار ریاست ساواک 29 / 8 / 47- 6619

2-‍ اداره سوم

عباس شاهنده، فرزند احمد (صفاء السلطان) در سال 1292 ﻫ ش در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایى را در دبستان خاقانى و متوسطه را دبیرستان شرف در تهران گذراند و پس از آن به دانشسرا رفت و بعد از اتمام دوره‌ی مربوطه و گرفتن دیپلم به عنوان آموزگار در خدمت وزارت معارف قرار گرفت و به تدریس در دبیرستان‌هاى تهران مشغول شد. پس از استخدام در دولت با سازماندهى اولین جوخه‌ها و گروه‌هاى پیشاهنگى شروع به خودنمایى کرد. خدمات او در این عرصه آنقدر مورد توجه قرار گرفت که وزیر معارف وقت نامبرده را به عنوان اولین رئیس پیشاهنگى تهران منصوب کرد. شاهنده در سال‌هاى اولیه پس از شهریور 1320 ظاهراً جانب مردم را گرفت و خود را طرفدار آزادى و حقوق انسانى جا زد و براى بهره‌بردارى از این وضعیت جدید به فعالیت مطبوعاتى رو کرد و روزنامه‌ی فرمان را با حمایت سرویس‌هاى اطلاعاتى انگلیس انتشار داد. اولین شماره‌ی فرمان در روز 15 خرداد 1322 روانه‌ی پیشخوان روزنامه‌فروشى‌ها شد.

با تشکیل حزب توده و نفوذ روزافزون این حزب و گسترش آن در شهرها و مناطق کارگرى، عباس شاهنده جانب حزب توده را گرفت و روزنامه‌ی فرمان را کاملاً در اختیار جریان کمونیستى ایران گذاشت، ولیکن این حمایت از حزب توده مدت زیادى طول نکشید و زمانى که قوام‌السلطنه بر مسند وزارت تکیه زد، دست از پشتیبانى حزب توده برداشت و این تغییر خط مشى را در 24 دى ماه 1324 علنى کرد و به صف حامیان قوام و محمدرضا پهلوى پیوست.

زمانى که حزب دموکرات تشکیل شد، عباس شاهنده سردستگى اراذل و اوباش هوادار قوام را بر عهده داشت و گروهى را به ‌نام گارد احترام و تشریفات حزب دموکرات به وجود آورد. پس از جدایى شاهنده از حزب توده، قوام‌السلطنه او را مورد عنایت و توجه قرار داد و در اسفند 1324 طى فرمانى ویژه وى را از وزارت فرهنگ به نخست‌وزیرى منتقل و مأمور سازماندهى اتحادیه‌ی سندیکاهاى کارگرى ایران کرد و او با بهره‌گیرى از این مقام در آذرماه 1325 نام روزنامه‌ی فرمان را به فرمان کارگران تغییر داد.

پس از ختم غائله آذربایجان و کردستان، شاهنده از نخست‌وزیرى به تشکیلات شهردارى تهران انتقال یافت و در سال 1326 به سمت مدیر کل خواربار شهر تهران منصوب شد. شاهنده پس از برکنارى از مقام مدیریت خواربار شهر تهران به مقام مدیریت کل بازرسى شهردارى رسید و در زمان نخست‌وزیرى حاجعلى رزم‌آرا با حفظ سمت به مقام معاونت شهردارى تهران نیز دست یافت. وى مدعى بود که در جریان کودتاى 28 مرداد 1332 جزو اولین کسانى بوده است که به همراه سرهنگ پهلوان، مهدى میراشرافى و احمد فرامرزى و گروهى از اراذل و اوباش نظیر شعبان بى مخ و هفت کچلان به فرستنده‌ی رادیو تهران حمله کرده و پس از تصرف آن سقوط حکومت دکتر مصدق را اعلام داشته است.

او در اکثر سفرهاى خارجى محمدرضا پهلوى و همسرش ثریا و مسافرت‌هاى حسین علاء و منوچهر اقبال به عنوان عضو ثابت و اکثراً به عنوان رئیس هیأت مطبوعاتى به همراه آنان بود. یکى از مهم‌ترین سفرهاى شاهنده، سفر به کشور عراق در آبان 1334 به منظور شرکت در کنفرانس بغداد بود. این کنفرانس منتج به امضاى پیمان بغداد میان کشورهاى ایران، عراق، ترکیه، پاکستان و انگلستان شد. سمت شاهنده در این کنفرانس ریاست هیأت مطبوعاتى همراه حسین علاء، نخست‌وزیر وقت بود. او پیمان بغداد را متمم کودتاى 28 مرداد 1332 معرفى کرد.

وى همچنین در شهریور 1335 سفرى به اسرائیل داشت و در سفرنامه‌ی خود اهمیت اسرائیل براى توازن روابط سیاسى ایران و اعراب را برشمرده است.

در سال 1342 وقتى محمدرضا پهلوى در جریان مراسم سلام نوروزى از طولانى بودن صف روزنامه‌نگاران گله کرد، جهانگیر تفضلى، مدیر روزنامه‌ی ایران ما و وزیر مشاور و سرپرست انتشارات دولت تصمیم به کاستن از تعداد روزنامه‌ها و مطبوعات گرفت و امتیاز 71 نشریه و روزنامه را لغو کرد که روزنامه‌ی فرمان نیز یکى از آنها بود. امّا شاهنده در شمار روزنامه‌نگاران معمولى نبود که به آسانى تسلیم شود و تلاش براى راه اندازى مجدد روزنامه‌ی فرمان را رها نکرد تا اینکه سرانجام موفق شد دوباره امتیاز لغو شده‌اش را پس بگیرد و در تاریخ 29 تیر 1344 مجدداً روزنامه‌ی فرمان را انتشار داد و از آنجا که روزنامه‌ی او تنها روزنامه‌اى بود که پس از لغو دوباره امتیاز گرفت، مى‌توان به نفوذ شاهنده در هرم حاکمیت محمدرضا‌شاهى پى برد.

در طول مدتى که روزنامه‌ی فرمان تعطیل بود، عباس شاهنده موافقت مقامات مسئول را براى نامزدى در انتخابات دوره‌ی بیست و یکم مجلس شوراى ملى کسب کرد. در این انتخابات که در تاریخ 26 شهریور 1342 برگزار شد، شاهنده به عنوان نماینده‌ی شهرستان بیجار انتخاب گردید، امّا به دلایلى نامشخص اعتبارنامه او در صحن عمومى مجلس تصویب نشد و او این بار هم نتوانست بر کرسى نمایندگى مجلس تکیه بزند.

شاهنده در مراسم تاجگذارى و نیز در جشن‌هاى 2500 ساله تمام توان و قدرت خود را در خدمت دربار گذاشت و به همین سبب در اسفند ماه 1350 به خاطر خدماتش در جریان برگزارى این جشن‌ها نشان «جشن شاهنشاهى» را دریافت کرد.

همچنین او عضویت شاخه مطبوعاتى حزب ایران نوین را نیز دارا بود و در آذرماه سال 1351 به عنوان نایب رئیس انجمن‌هاى شهر استان مرکزى برگزیده شد.

عباس شاهنده هنگام اوج‌گیرى انقلاب اسلامى فعال شد و کوشید با فریبکارى و نیرنگ یکبار دیگر خود را در عرصه‌ی مطبوعات ایران جاى دهد و در اواخر سال 1357 مجدداً فرمان را منتشر کرد و با فریب مردم انتقادات خود را متوجه هویدا نمود. با پیروزى انقلاب اسلامی، شاهنده کوشید از عملکرد ضدکمونیستى خود سود جوید و به این طریق خود را به حاکمیت و رهبران جمهوری اسلامی نزدیک سازد.

ساواک در سند بیوگرافى وى آورده است: « مشارالیه فردى زیرک، موقع‌شناس، پشتکاردار، فعال و پول پرست، رشوه‌گیر، کلاش، بند و بست چى مى‌باشد و نفوذ وى در اشخاص خوب است، وى استعداد زیادى در متشکل کردن دسته‌هاى کارگرى و تشکیلات حزبى دارد.»

شاهنده فردى ابن‌الوقت و تابع منافع شخصى خود بود و در همین راستا در تشکل‌هاى مختلفى عضویت داشت. وى عضو «جمعیت یاران» دکتر منوچهر اقبال، عضو پروژه‌ی مشترک «بدامن» که گروهى از نویسندگان و روزنامه‌نگاران و روشنفکران و دهها نشست و روزنامه را در خدمت منافع انگلیسى در ایران تعقیب مى‌کرد، بود.

(اسناد ساواک ـ پرونده‌ انفرادى)

عباس شاهنده مدیر روزنامه فرمان

**************

شاهنده، ‌عباس (۱۲۹۲‌ش)

شاهنده، ‌عبّاس

روزنامه‌نگار ایرانی. دیپلمۀ دانشسرا و دیپلمۀ فنی هواپیمایی و لیسانسیۀ روزنامه‌نگاری بود. خدمت مطبوعاتی را از ۱۳۱۹ش آغاز کرد. به زبان فرانسه آشنایی داشت و در طول سفرهایش سفرنامه‌هایی را به رشتۀ تحریر در آورده است. صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول هفته‌نامۀ فرمان بود که از ۱۳۲۲ تا ۱۳۵۳ش در تهران منتشر می‌شد. این نشریه وابسته به حزب آزادی بود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز چند ماه با نام فرمان بازار و نیز مدتی با قید فرمان نشریۀ سیاسی کردستان منتشر شده است. فرمان به‌علت اهانت به هیئت دولت، توقیف شد. شاهنده خبرنگار اطلاعات و نویسندۀ روزنامۀ آتش و سردبیر روزنامۀ ستاره هم بوده است.

برچسب‌ها: عباس شاهنده, بهمن شاهنده, دكتر محمد مصدق, رزم آرا

بیوگرافی...